Τα «Επιμελητήρια της Εργασίας», οι Camere del Lavoro είναι μια πολύ σημαντική πλευρά της ιστορίας του ιταλικού συνδικαλισμού. Φτιάχτηκαν την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα, περίοδο με μεγάλη ανεργία στη Βόρειο Ιταλία και ο μαχητικός τυπογράφος Οσβάλντο Νιόκι Βιάνι που είχε την έμπνευση γι’ αυτά είχε στο νου ταυτόχρονα μια τοπική ενωτική συνδικαλιστική δομή αλλά και κάτι σαν τα γαλλικά Bourses de travail ως καθήκον και να διευκολύνουν και να κάνουν δίκαιη την κατανομή θέσεων εργασίας που άνοιγαν.
Η Camera del Lavoro του Μιλάνου είναι η πρώτη και πιο ιστορική ίσως στην Ιταλία, αφού ιδρύθηκε το 1891.
Σήμερα στεγάζεται σε ένα κτίριο που χτίστηκε στα χρόνια του φασισμού ως «Παλάτι των Συνδικάτων της Βιομηχανίας» και θεωρείται χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό μνημείο εκείνης της εποχής.
Όπως όταν ιδρύθηκε η Camera del Lavoro έτσι και σήμερα αποτελεί την «τοπική» δομή της CGIL, της μεγαλύτερης ιταλικής ομοσπονδίας, ιστορικά συνδεδεμένης πρώτα με το Ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα και στη συνέχεια με το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Είναι δε σήμερα το μεγαλύτερο τέτοιο τοπικό «επιμελητήριο εργασίας» στην Ιταλία.
Εκεί επικεφαλής ήταν από το 1995 έως το 2003 ο Αντόνιο Παντσέρι, ο πρώην ευρωβουλευτής που σήμερα είναι στο επίκεντρο του σκανδάλου Qatargate.
Ρεφορμιστής αλλά αποτελεσματικός
Είναι η εποχή που η Cgil έχει για ηγέτη (1994-2002) τον μαχητικό Σέρτζιο Κοφεράτι και κατορθώνει να δώσει αρκετά μεγάλες μάχες και να κερδίσει ορισμένες από αυτές όπως για ήταν η μάχη για να μην αλλάξει ο Κώδικάς Εργασίας (τότε η συνομοσπονδία είχε οργανώσει μία από τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις στην ιστορία της Ιταλίας).
O Παντσέρι πολιτικά είναι πιο δεξιά από τον Κοφεράτι αλλά ως συνδικαλιστής θεωρείται αποτελεσματικός και κατορθώνει να κάνει την Cameral del Lavoro στο Μιλάνο ένα μαζικό σημείο αναφοράς.
Όσοι εργάστηκαν μαζί του τον θεωρούσαν ιδιαίτερα αποτελεσματικό αν και σημειώνουν ότι από τότε ήταν ιδιαίτερα ικανός να κάνει διαπραγματεύσεις. «Ήταν ιδιαίτερα καλός στο λόμπινγκ», υπογράμμισε στην Repubblica ένας συνεργάτης του από εκείνα τα χρόνια
Ο κ. 100.000 ψήφοι πάει στις Βρυξέλλες
Στις ευρωεκλογές του 2004 τα πάει πολύ καλά. 105.000 ψήφοι για τον υποψήφιο στη λίστα της «Ελιάς», όπως λεγόταν τότε η ιταλική κεντροαριστερά, στη βορειοδυτική περιφέρεια.
Στις Βρυξέλλες είναι ιδιαίτερα δραστήριος, συμμετέχει σε επιτροπές, ασχολείται ιδιαίτερα με τις διεθνείς σχέσεις και σε επίπεδο τοποθετήσεων επιμένει να υπερασπίζεται τα συμφέροντα των εργαζομένων. Επανεκλέγεται το 2009 αλλά και το 2014.
Το 2017 διαφωνεί με τις επιλογές του Ρέντσι και συμμετέχει στον σχηματισμό Art1 (που η πλήρης ονομασία του είναι Άρθρο 1 – Δημοκρατικό και Προοδευτικό Κίνημα, μια ονομασία που παραπέμπει στο πρώτο άρθρο του Ιταλικού Συντάγματος που αναφέρει ότι η Ιταλία είναι μια δημοκρατία που βασίζεται στην εργασία). Έκτοτε ανήκε τυπικά σε αυτό τον χώρο, ας πούμε λίγο αριστερότερα του Δημοκρατικού Κόμματος όπου κινούνται σχηματισμοί όπως η Sinistra Italiana.
Τι άλλαξε;
Τι συνέβη, όμως, και αυτός ο άνθρωπος εξελίχτηκε στον πρωταγωνιστή ενός σκανδάλου που στο κέντρο του έχει το «ξέπλυμα» αυταρχικών καθεστώτων όπως το Κατάρ. Άλλωστε, όπως επισημαίνει ο Πάολο Φαβίλι στην εφημερίδα il manifesto όταν ήταν στην Camera del Lavoro στο Μιλάνο μπορεί οι απόψεις του να μην ήταν πολύ ριζοσπαστικές, αλλά ήταν σαφώς εκείνα τα χρόνια από την πλευρά των εργαζομένων. Πώς έγινε και εξελίχτηκε σε λομπίστα υπέρ ενός καθεστώτος που δολοφονούσε στην πράξη εργαζομένους;
Ο Φαβίλι θεωρεί ότι τέτοιες μετατοπίσεις αποτυπώνουν το συνολικό πέρασμα από μια παλιά εκδοχή «ρεφορμιστικού σοσιαλισμού» σε μια εκδοχή «νέας πολιτικής», αυτή που ταυτίστηκε με φιγούρες όπως ο Μπλαιρ ή ο Σρέντερ, όπου εγκαταλείπεται κάθε έννοια κριτικής του καπιταλισμού και μαζί κάθε επίγνωση ότι στην πολιτική ενός σοσιαλιστή αναλογεί και μια ανάλογη ηθική. Πλέον ο πλουτισμός αλλά και δυνητικά η διαφθορά νομιμοποιούνται.
Σε μια χώρα που κάποτε ο Μπερλινγκουέρ θεωρείτο ένα πρότυπο ως προς το λιτό του βίου (και ας ήταν ηγέτης ενός πολύ μεγάλου κόμματος), άνθρωποι σαν τον Παντσέρι δεν είχαν πρόβλημα να κάνουν οικογενειακές διακοπές κόστους 100.000 ευρω…