Tης Πηνελόπης Γκάλιου
Με το βλέμμα στραμμένο στις ΗΠΑ παραμένει, αυτή την κρίσιμη εβδομάδα για την αμερικανική προεδρία, η ελληνική κυβέρνηση, διατηρώντας μια στάση αναμονής και ισορροπίας έναντι των δύο μονομάχων, Κάμαλα Χάρις και Ντόναλντ Τραμπ. H ελληνική πλευρά, καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, παρακολουθούσε στενά την προεκλογική κούρσα των υποψηφίων, και παρότι σε επίσημο αλλά και παρασκηνιακό επίπεδο απέφευγε εσκεμμένα να πάρει θέση στη διαμάχη των υποψηφίων, ταυτόχρονα προετοιμαζόταν για όλα τα ενδεχόμενα που μπορεί να φέρουν οι αυριανές κάλπες της 5ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ.
Ο αμερικανικός παράγοντας άλλωστε, σε κρίσιμα ανοιχτά θέματα, στην ευρύτερη περιοχή μας, από τη φλεγόμενη Μέση Ανατολή έως τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία αλλά και στις σχέσεις μας με την Τουρκία, έχει ενεργό και σημαντικό ρόλο, με αποτέλεσμα η Αθήνα να ζυγίζει κάθε νέα εξέλιξη και συνθήκη που θα προκύψει από τις αμερικανικές κάλπες τα επόμενα εικοσιτετράωρα.
Η πολιτική που θα ακολουθήσει η/ο επόμενη/ος πρόεδρος των ΗΠΑ σε σειρά ζητημάτων που αφορούν τη χώρα μας, με κυριότερο ζήτημα τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, δεν μπορεί να αφεθεί στην τύχη ή στην εκ των υστέρων καλλιέργεια συμμαχιών προς αυτό το σκοπό με την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού. Ένα λόγο παραπάνω προς αυτή την κατεύθυνση αποτελεί η παλαιότερη προνομιακή σχέση του Ταγίπ Ερντογάν με τον Ντόναλντ Τραμπ, στο τέλος της προεδρίας του οποίου, Ελλάδα και Τουρκία είχαν ζήσει ίσως από τις μεγαλύτερες κρίσεις των τελευταίων πολλών ετών μεταξύ τους. Τόσο η ένταση στο Αιγαίο με τις αλλεπάλληλες παραβιάσεις όσο και η κρίση στον Έβρο με την υβριδική επίθεση τον Μάρτιο του 2020, συνέβησαν κατά το τέλος της θητείας του Ντόναλτ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ. Κρίσιμο επίσης θεωρείται και το τι μέλει γενέσθαι με τα εξοπλιστικά προγράμματα της Άγκυρας και τη στάση που θα τηρήσει η επόμενη αμερικανική προεδρία, με δεδομένο ότι προς ώρας εξακολουθεί και είναι “στον πάγο” ενδεχόμενη συμφωνία Ουάσιγκτον – Άγκυρας για την προμήθεια των αεροσκαφών F-35. Μία συμφωνία ωστόσο που εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, καθώς καθοριστικό λόγο και ρόλο, όπως συνέβη και με την περίπτωση της Ελλάδας, όταν έκλεισε η αντίστοιχη συμφωνία, έχουν η Βουλή των Αντιπροσώπων και η Γερουσία και εκεί οι αυριανές αμερικανικές εκλογές θα παίξουν εξίσου σημαντικό ρόλο για τη σύνθεσή τους.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, για μεγάλο χρονικό διάστημα και καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής αμερικανικής περιόδου, η ελληνική κυβέρνηση διατήρησε και καλλιέργησε επαφές και επικοινωνία και με τα δύο αντίπαλα αμερικανικά στρατόπεδα, διατηρώντας ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας τόσο με το επιτελείο των Δημοκρατικών, όσο και με αυτό των Ρεπουμπλικανών. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν πως ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών έχει αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη και τη διατήρηση των εν λόγω σχέσεων με προσωπική του επαφή και επικοινωνία με τους συνεργάτες των δύο μονομάχων. Πάγια θέση εξάλλου της Αθήνας, την οποία επανηλειμμένα έχει εκφράσει και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, είναι πως η καλή συνεργασία με την Ουάσιγκτον δεν καθορίζεται αποκλειστικά από τον ένοικο του Λευκού Οίκου αλλά είναι μία διαχρονική, στρατηγικής σημασίας σχέση, που ενισχύεται από το γεωστρατηγικό ρόλο της χώρας μας .
Υπό αυτά τα δεδομένα, η Αθήνα θεωρεί πως ενδεχόμενη επικράτηση και εκλογή της Κάμαλα Χάρις δεν αναμένεται να επιφέρει μεγάλες αλλαγές, καθώς εκτιμάται πως θα υπάρξει μία συνέχεια της πολιτικής του Τζο Μπάιντεν και οι σχέσεις Αθήνας – Ουάσιγκτον θα συνεχίσουν να κινούνται στον οδικό χάρτη που έχει χαραχτεί τα τελευταία χρόνια.
Από την άλλη πλευρά, δίαυλοι επικοινωνίας διατηρούνται και με το “στρατηγείο” του Ντόναλτ Τραμπ και σε περίπτωση εκλογής, είναι ήδη σε γνώση της Αθήνας ότι θα χρειαστούν διαφορετικοί χειρισμοί και πιθανή επαναχάραξη κινήσεων στη διπλωματική σκακιέρα, προκειμένου να συνεχιστεί η άριστη σχέση που διατηρείται τα τελευταία χρόνια μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ.
Ένα τέτοιο ρολό για ορισμένους αναλυτές μπορεί να έπαιξε και η πρόσφατη “μυστική” επίσκεψη του πρώην Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, στην Αθήνα και η συνάντησή του με των Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Μιχάλη Ιγνατίου για την τηλεόραση του ΣΚΑΪ, ο Μάικ Πομπέο αναμένεται να έχει σημαντικό ρόλο στην κυβέρνηση Τραμπ, είτε αναλαμβάνοντας το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Άμυνας είτε τη θέση του συμβούλου ασφαλείας του Λευκού Οίκου.
