Σε αρνητικό έδαφος πέρασε ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των νέων στεγαστικών δανείων στο α΄ τετράμηνο της εφετινής χρονιάς, μετά από την πολύ χαμηλή παραγωγή του Απριλίου.
Πρόκειται για μία εξέλιξη που συνδέεται με την υποχώρηση της ζήτησης για χρηματοδότηση κατοικιών μέσω του τραπεζικού συστήματος, τάση που καταγράφηκε για πρώτη φορά τον περασμένο φθινόπωρο, σε συνέχεια των πρώτων αυξήσεων στα ευρωπαϊκά επιτόκια.
Κι αυτό παρ΄ ότι οι τράπεζες προχώρησαν έκτοτε σε περιορισμένες αναπροσαρμογές στο κόστος των χορηγήσεων της κατηγορίας, ενώ εφάρμοσαν και περικοπές στα περιθώρια κέρδους στα προγράμματα με κυμαινόμενα επιτόκια.
Η μείωση του ενδιαφέροντος αποτυπώθηκε και στην τελευταία έρευνα της Τράπεζας της Ελλάδος, που αφορούσε το α΄ τρίμηνο, κατά τη διάρκεια του οποίου οι συνολικοί όροι δανειοδότησης έγιναν ως ένα βαθμό πιο χαλαροί.
Υποχώρηση 7,2%
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της εγχώριας νομισματικής αρχής, την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου 2023 η αξία των νέων συμβάσεων διαμορφώθηκε σε 326 εκατ. ευρώ έναντι 351 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα της περυσινής χρονιάς, καταγράφοντας πτώση 7,2%.
Η αγορά γύρισε σε αρνητικούς ετήσιους ρυθμούς τον Απρίλιο, κατά τη διάρκεια του οποίου οι νέες χορηγήσεις διαμορφώθηκαν σε μόλις 57 εκατ. ευρώ, στο χαμηλότερο επίπεδο από τον περασμένο Αύγουστο. Σε σύγκριση δε με τον Απρίλιο του 2022 η πτώση ξεπερνά το 36%.
Η κεντρική τράπεζα εκτιμά ότι οι βασικοί λόγοι υποχώρησης της ζήτησης εφέτος είναι τα υψηλότερα επιτόκια, οι προσδοκίες για συνέχιση της ανόδου τους και η μειωμένη εμπιστοσύνη των καταναλωτών.
Για τις τράπεζες πάντως παραμένει ο στόχος για διατήρηση των νέων χρηματοδοτήσεων στο σύνολο του έτους στα περυσινά επίπεδα, ήτοι στη ζώνη των 1,2 δισ. ευρώ.
Αναμφίβολα πρόκειται για μία επίδοση που δεν είναι ικανή να επαναφέρει σε θετικό έδαφος την πιστωτική επέκταση στο συγκεκριμένο τομέα, κυρίως λόγω των υψηλών αποπληρωμών από τα δάνεια που είχαν χορηγηθεί τη δεκαετία του 2000.
Ωστόσο, οι αρμόδιες γενικές διευθύνσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων εκτιμούν πως το ενδιαφέρον κατά το β΄ εξάμηνο του 2023 θα αναθερμανθεί σε ένα βαθμό και ότι το χαμένο έδαφος θα καλυφθεί.
Ελκυστικά επιτόκια
Στο πλαίσιο αυτό, η πολιτική που εφαρμόζουν στην τρέχουσα συγκυρία αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) είναι ιδιαίτερα ελκυστική.
Από τη μία πλευρά έχουν μειώσει σημαντικά τα spreads στα προϊόντα κυμαινόμενου επιτοκίου, τα οποία ανάλογα με την πιστοληπτική ικανότητα του πελάτη και τις εγγυήσεις που παρέχει, μπορεί να πέσουν ακόμη και κάτω από τις 100 μονάδες βάσης.
Παράλληλα, οι αυξήσεις στα προϊόντα με σταθερό επιτόκιο διάρκειας 3 και 5 ετών ήταν περιορισμένες, ενώ λανσαρίστηκαν και νέα προγράμματα με αυτά τα χαρακτηριστικά, με ετήσιο κόστος που ξεκινά από το 3%.
Τραπεζικές πηγές εκτιμούν ότι σε αυτή τη φάση η επιλογή ενός δανείου με σταθερές δόσεις έως το 2026 ή το 2028 συμφέρει, καθώς ο πελάτης δεν έχει να ανησυχεί για τις επόμενες κινήσεις της ΕΚΤ, στη μάχη που δίνει ενάντια στον πληθωρισμό και ταυτόχρονα διασφαλίζει ένα χαμηλό spread για την περίοδο του κυμαινόμενου επιτοκίου που ακολουθεί.
Δηλαδή, στο βασικό σενάριο μέχρι το γύρισμα του επιτοκίου από σταθερό σε κυμαινόμενο, η νομισματική πολιτική στην Ευρωζώνη εκτιμάται ότι θα έχει εξομαλυνθεί.
Επιπλέον, ενδεικτικό της διάθεσης των τραπεζών για ενίσχυση των χορηγήσεων στη στεγαστική πίστη είναι το γεγονός ότι η αναλογία των αιτήσεων για δάνεια προς νοικοκυριά που απορρίφθηκαν μειώθηκε ως ένα βαθμό στο α΄ τρίμηνο του 2023, σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο.
Τα επιδοτούμενα προϊόντα
Εξάλλου, αύξηση της παραγωγής θα φέρει και το εν εξελίξει πρόγραμμα της ΔΥΠΑ, «Σπίτι μου», μέσω του οποίου νέοι 25 – 39 ετών μπορούν να εξασφαλίσουν άτοκη ή πολύ φθηνή χρηματοδότηση για την απόκτηση κατοικίας.
Μέχρι στιγμής οι αιτήσεις έχουν ανέλθει σε 35.000, αριθμός που ξεπερνά κατά πολύ τις δυνατότητες της δράσης, αρχικού προϋπολογισμού 500 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, όπως προανήγγειλε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, εφόσον κερδίσει η Νέα Δημοκρατία τις εκλογές οι σχετικοί πόροι θα διπλασιαστούν.
Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα απευθύνεται σε άγαμους, έγγαμους, πρόσωπα που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωσης ή μονογονείς. Στην περίπτωση δε των ζευγαριών, αρκεί μόνο το 1 άτομο να πληροί το ηλικιακό κριτήριο.
Το 75% του δανείου προέρχεται από κρατικά κεφάλαια και είναι άτοκο και το υπόλοιπο από τις τράπεζες, με κυμαινόμενο επιτόκιο ίσο με το euribor 1 ή 3 μηνών πλέον περιθωρίου από 2%.
Με τον τρόπο αυτό παρέχεται ουσιαστικά έκπτωση 75% στους τόκους της χορήγησης, ενώ εάν ο δικαιούχος έχει ή αποκτήσει τρία τουλάχιστον παιδιά εξασφαλίζει την πλήρη κάλυψή τους από τη ΔΥΠΑ.
Επιπλέον, τα δάνεια του προγράμματος απαλλάσσονται από την υποχρέωση καταβολής εισφοράς του Ν.128/75 μαζί με τη δόση κάθε μήνα, που σήμερα ανέρχεται σε ποσοστό 0,12%.
Το ύψος του δανείου μπορεί να φτάνει έως 150.000 ευρώ, ενώ το ποσοστό χρηματοδότησης δύναται να ανέλθει έως και το 90% της αξίας του ακινήτου, όπως αυτή αναγράφεται στο συμβόλαιο αγοράς. Το υπόλοιπο ποσοστό, τουλάχιστον το 10%, καλύπτεται από ίδια κεφάλαια.
Η διάρκεια κυμαίνεται από 3 έως 30 χρόνια, ενώ έχετε τη δυνατότητα να το εξοφλήσετε πρόωρα, μερικώς ή ολικώς, χωρίς καμία επιβάρυνση.
Οι δικαιούχοι
Για να κάνετε αίτηση πρέπει το ετήσιο μεικτό εισόδημά σας, σύμφωνα με το πιο πρόσφατο εκκαθαριστικό, να διαμορφώνεται σε τουλάχιστον 10.000 ευρώ και να μην ξεπερνά τα:
- 16.000€ για άγαμους.
- 24.000€ + 3.000€ ανά παιδί για έγγαμους ή πρόσωπα που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωσης.
- 27.000€ + 3.000€ ανά παιδί, πέραν του πρώτου, για μονογονεϊκές οικογένειες.
Ως προ το ακίνητο, είναι υποχρεωτικό να χρησιμοποιηθεί ως 1η κατοικία. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να έχετε στην κατοχή σας άλλο ακίνητο κατάλληλο για τη διανομή σας στην ίδια Περιφερειακή Ενότητα με τον τόπο όπου εργάζεστε ή ασκείτε το επάγγελμά σας.
Από εκεί και πέρα, το ακίνητο που θα αποκτήσετε μέσω της δράσης θα πρέπει να:
- Είναι έως 150 τ.μ.
- Έχει εμπορική αξία έως 200.000€, όπως αναγράφεται στο συμβόλαιο αγοράς.
- Είναι τουλάχιστον 15 ετών σε παλαιότητα, όπως προκύπτει από την άδεια κατασκευής.
Επιπλέον, ότι το ακίνητο πρέπει να πληροί και τα ακόλουθα κριτήρια:
- Βρίσκεται εντός οικιστική περιοχής
- Βρίσκεται στην ίδια Περιφερειακή Ενότητα με τον τόπο εργασίας ή άσκησης επαγγέλματός σας
- Δεν έχει αυθαιρεσίες
- Διαθέτει τις απαιτούμενες άδειες
- Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέο
- Δεν ανήκει σε συγγενικό πρόσωπο Α’ ή Β’ βαθμού
Πηγή ΟΤ
