Αυτή η προεκλογική περίοδος μπορεί να είναι σύντομη χρονικά, έχει όμως αποκτήσει ήδη τη δική της ορολογία. Η προηγούμενη επίδοση των κομμάτων, τα διλήμματα που έχουν στόχο τη συσπείρωση, τα διακυβεύματα της κάλπης και το συναίσθημα που πάντα κυριαρχεί πριν από μια εκλογική αναμέτρηση έχουν διαμορφώσει έναν δημόσιο διάλογο με «άδειες κάλπες», «αξιοπιστία», «σταθερότητα» και «αλληλεγγύη».
Για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια οι προγραμματικές υποσχέσεις των κομμάτων έχουν μπει κι αυτές στη συζήτηση – με εκφράσεις όπως η «φορομπηχτική πολιτική» και η «κοστολόγηση» των προγραμμάτων να έχουν μπει για τα καλά στην καθημερινότητα επιτελείων και υποψηφίων.
Αδειες κάλπες
Κανένα κόμμα δεν ευνοείται από την επανάπαυση των ψηφοφόρων του. Αν κάτι λένε τα κομματικά επιτελεία, ειδικά των τριών μεγαλύτερων κομμάτων, είναι πως κανείς δεν πρέπει να προεξοφλεί το αποτέλεσμα – «οι κάλπες είναι άδειες». Η στόχευση ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, παρότι διαφορετική, έχει ως βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της τη μέγιστη δυνατή συσπείρωση.
Αλαζονεία
Αποτάσσονται οι νικητές, μικρότεροι ή μεγαλύτεροι, την αλαζονεία; Την αποτάσσονται μετά βδελυγμίας. Αυτή όμως κυριαρχεί στον δημόσιο διάλογο, ως κατηγορία από τους αντιπάλους τους και ως προειδοποίηση από τα πάνω προς τα κάτω – γιατί τα αποτελέσματά της γίνονται φανερά μόνο όταν οι κάλπες έχουν πια κλείσει.
Αλληλεγγύη
Η απόπειρα επανασύνδεσης του ΣΥΡΙΖΑ με τις παραγωγικές τάξεις και τα λαϊκά στρώματα που αποτελούσαν προνομιακό του πεδίο τα τελευταία δώδεκα χρόνια ξεκινάει και τελειώνει στη λέξη «αλληλεγγύη». Η Κουμουνδούρου θέλει να παρουσιαστεί ως η πιο ισχυρή δύναμη της αντιπολίτευσης, που θα «φωνάξει» για όσους δεν έχουν φωνή εντός και εκτός Βουλής.
Ανεξέλεγκτος πρωθυπουργός
Το βασικό επιχείρημα της αντιπολίτευσης έχει να κάνει με τις ελευθερίες που θα έχει μια κυβέρνηση (και κυρίως, ένας πρωθυπουργός), όταν θα έχει κερδίσει ευρεία πλειοψηφία μέσα στη Βουλή. Η εφαρμογή των κοινοβουλευτικών checks and balances, ακόμα και για τη διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης, αποτελεί ένα από τα όπλα που έχουν στη φαρέτρα τους τα αντιπολιτευτικά επιτελεία.
Αξιοπιστία
Γιατί κέρδισε η ΝΔ; Γιατί, λέει μία από τις εκτιμήσεις που ακούστηκαν στα κομματικά επιτελεία, το αφήγημά της κρίθηκε ως πιο αξιόπιστο. Γιατί καταποντίστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ και ανέβηκε σε διψήφιο το ΠΑΣΟΚ; Γιατί και εκεί, λένε οι ίδιες εκτιμήσεις, μετρήθηκε η αξιοπιστία που εξέπεμπαν. Η αξιοπιστία παίζει σημαντικό ρόλο και σ’ αυτές τις κάλπες – με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ να ποντάρουν στη διατήρηση και τον ΣΥΡΙΖΑ στην επανάκτησή της.
Ασφαλής αυτοδυναμία
Δεν θέλουν να κερδίσουν με 151 ή 152 βουλευτές – στη ΝΔ ξέρουν πόσο μη αποδοτικό (έως και επικίνδυνο για την επιβίωσή της) μπορεί να αποδειχτεί κάτι τέτοιο, ειδικά όταν μια κυβέρνηση γίνεται δέσμια ενός ή δύο βουλευτών. Γι’ αυτό ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσπαθεί να μιλάει διαρκώς για ασφαλή αυτοδυναμία, η οποία θα του λύσει τα χέρια.
Ευημερία
Η προηγούμενη προεκλογική καμπάνια του ΣΥΡΙΖΑ θεωρήθηκε πολύ σκοτεινή, πολύ μίζερη για μια κοινωνία που προσπαθεί να μείνει όρθια σε απανωτές κρίσεις. Γι’ αυτό η καινούργια έχει ως βασικό μότο την κοινωνική ευημερία, μια λέξη χωρίς αρνητικές αντηχήσεις, η οποία αποτελεί επιστέγασμα μιας πιο θετικής απεύθυνσης στο εκλογικό ακροατήριο.
Κοστολόγηση
«Εσείς έχετε κοστολογήσει το πρόγραμμά σας;» – αυτή είναι η βασική ερώτηση που γίνεται στους εκπροσώπους των κομμάτων που βγαίνουν στα τηλεοπτικά πάνελ αυτήν την εβδομάδα. Ο ΣΥΡΙΖΑ πέταξε το γάντι για κοστολόγηση, το ΠΑΣΟΚ το έχει προτείνει από την προηγούμενη προεκλογική εκστρατεία, ενώ η ΝΔ διατείνεται πως το δικό της πρόγραμμα έχει κοστολογηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως μέρος του μεσοπρόθεσμου.
Κρυφή ατζέντα
Ποιο είναι το πραγματικό πρόγραμμα του κάθε κόμματος; Το αφήγημα περί «μαρτυριάρηδων», το οποίο ξεκίνησε την προηγούμενη προεκλογική περίοδο, βρήκε εφαρμογή και σ’ αυτήν, με συγκεκριμένες δηλώσεις των στελεχών της αντιπολίτευσης – η ΝΔ τούς κατηγόρησε για «κρυφή ατζέντα». Κατηγορία που αποδόθηκε πίσω στην Πειραιώς μετά τις δηλώσεις Πνευματικού.
Μέχρι την τελευταία στιγμή
Επειτα από μια επώδυνη ήττα, η συσπείρωση περνάει και μέσα από το συναίσθημα. Αυτό είναι που κερδίζει τα παρατεταμένα χειροκροτήματα στον Αλέξη Τσίπρα ύστερα από κάθε ομιλία του σε στενό κομματικό ακροατήριο, όταν υπόσχεται ότι θα δώσει μια δύσκολη μάχη «όρθιος, μέχρι την τελευταία στιγμή».
Πατριωτισμός με πράξεις
Η ΝΔ κερδίζει μεν με άνεση, έχει όμως περιθώρια βελτίωσης. Και αυτά βρίσκονται όχι μόνο στο κέντρο, αλλά και στα δεξιά της. Σ’ αυτό το κοινό ο Κυριάκος Μητσοτάκης απευθύνεται ρητορικά όχι με πατριωτικές ιαχές, αλλά με την επισήμανση πως ο πατριωτισμός φαίνεται στην πράξη και στις ευθύνες που αναλαμβάνει κανείς.
Παντοδυναμία
«Βάσει της λαϊκής ετυμηγορίας, το πιο επικίνδυνο σενάριο είναι η παντοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας και όχι η ακυβερνησία», απαντάει το ΠΑΣΟΚ και ο Νίκος Ανδρουλάκης στα διλήμματα που βάζει η ΝΔ για τρίτες κάλπες τον Αύγουστο. Και πάλι η πιθανότητα μιας παντοδύναμης πλειοψηφίας στηρίζει τα επιχειρήματα της αντιπολίτευσης.
Σταθερότητα
Το σύνθημα της σταθερότητας πέτυχε στην εκλογική αναμέτρηση της 21ης Μαΐου. Και στην Πειραιώς θεωρούν πως η κοινωνία, κουρασμένη από τις διαρκείς αναταραχές, θα επιβραβεύσει και πάλι τη σταθερότητα που της προσφέρει μια αυτοδύναμη κυβέρνηση, η οποία έχει κερδίσει με ευρεία πλειοψηφία μια εκλογική αναμέτρηση που έγινε μόλις έναν μήνα νωρίτερα.
Ταπεινότητα
Οσο οι αντίπαλοι τους κατηγορούν για αλαζονεία, εκείνοι επιμένουν πως προχωρούν με ταπεινότητα. Η κατηγορία απευθύνεται τόσο στον Κυριάκο Μητσοτάκη, μετά την καθαρή και εκτεταμένη νίκη της ΝΔ, όσο και στον Νίκο Ανδρουλάκη, για τους πασοκικούς πανηγυρισμούς μετά το αποτέλεσμα. Με βάση την ταπεινότητα διεξάγεται και η καμπάνια του ΣΥΡΙΖΑ, που πλήρωσε την επικοινωνιακή αλαζονεία που εξέπεμπαν τα στελέχη του αλλά και η ηγετική ομάδα.
Τοξικότητα
Ο Νίκος Ανδρουλάκης μιλάει για ένα «τοξικό δίπολο» που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα στη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ – και είναι αυτό που, στην κεντροαριστερή οπτική, επέτρεψε το αποτέλεσμα της περασμένης κάλπης. Ως αντίπαλος της τοξικότητας επιλέγει να παρουσιάζεται ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, βασισμένος και στην ανανέωση του στελεχικού δυναμικού του κόμματος.
Τεκμηριωμένη αντιπολίτευση
Η διαφορά ανάμεσα στην αντιπολίτευση που κάνει το ΠΑΣΟΚ και σε αυτήν που κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ αφορά, σύμφωνα με τη Χαριλάου Τρικούπη, τον ρεαλισμό και την τεκμηρίωση. Γι’ αυτό και τα κεντροαριστερά στελέχη διατείνονται πως είναι εκείνοι που μπορούν να «δυσκολέψουν» περισσότερο τη ΝΔ αντί για τον ΣΥΡΙΖΑ – ακόμα κι αν δεν λένε πως θα γίνουν αξιωματική αντιπολίτευση, μιλούν για μια προσπάθεια «που δεν έχει ταβάνι».
Φορομπηχτική πολιτική
Τελικά ποιος θέλει να επιβάλει τη μεγαλύτερη φορολογία; Βασισμένοι σε μια φράση που έχει πρωτοειπωθεί από την πλευρά του ΚΚΕ, τα μεγαλύτερα κόμματα προσπαθούν να πείσουν πως τα ίδια είναι που υπόσχονται τις μεγαλύτερες ελαφρύνσεις φόρων, την ώρα που οι αντίπαλοί τους έχουν ενσωματωμένη στο πρόγραμμά τους «φορομπηχτική πολιτική».
