Μέσα στην πασχαλινή ακόμα ραστώνη για εμάς εδώ στην Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ίσως την πιο τολμηρή πρόταση στη διάρκεια της θητείας της για την περαιτέρω τραπεζική ενοποίηση.
Η κεντρική ιδέα της βασίζεται στο πώς θα μπαίνει λουκέτο σε μικρές και μεσαίες τράπεζες που αντιμετωπίζουν κεφαλαιακά προβλήματα, χωρίς να ζημιώνονται οι καταθέτες, αλλά ούτε και οι φορολογούμενοι. Οι τράπεζες θα κληθούν να δημιουργήσουν μεγαλύτερα «μαξιλάρια» με δανεικά κεφάλαια που θα χάνονται σε περίπτωση εκκαθάρισης, ενώ τα κενά θα καλύπτονται και από τα εθνικά συστήματα εγγύησης καταθέσεων, ώστε οι καταθέσεις να μεταφέρονται σε κάποια υγιή τράπεζα χωρίς να χρειάζεται να κουρευτούν ή να εισφέρει κεφάλαια το κράτος.
Αναμφίβολα είναι ένα βήμα προόδου αυτή η πρόταση. Θα της βγει; Δύσκολο. Ηδη σύμφωνα με δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου οι βόρειες χώρες είχαν ξεσηκωθεί πριν ακόμα ανακοινωθεί η πρόταση. Οι συνήθεις ύποπτοι, Γερμανοί, Ολλανδοί, Βέλγοι, Φινλανδοί, συνεπικουρούμενοι αυτή τη φορά και από τους Γάλλους, βγήκαν στα κάγκελα. Παραβιάζονται, λένε, οι κόκκινες γραμμές τους.
Φανταστείτε να επανέφερε, όπως είχε υποσχεθεί στην αρχή της θητείας της η παρούσα Κομισιόν, το θέμα της πανευρωπαϊκής εγγύησης καταθέσεων τι θα γινόταν. Οι απαισιόδοξοι λένε ότι ποτέ οι Γερμανοί δεν θα δεχτούν να εγγυηθούν τις καταθέσεις των Ιταλών ή τη σωτηρία των τραπεζών των Ελλήνων. Αλλά ας μην είμαστε και εντελώς απαισιόδοξοι. Γιατί έχουμε δει αρκετές φορές η Ευρώπη να κάνει βήματα ενοποίησης που κάποτε φαίνονταν αδιανόητα και να ενισχύει την ενότητά της μέσα από κρίσεις.
Ο χρόνος που διάλεξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επίσης δεν είναι τυχαίος. Τα σύννεφα πάνω από τις τράπεζες παγκοσμίως πυκνώνουν με ταχύτατους ρυθμούς, παράλληλα με την αύξηση των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες. Συμφωνίες κλεισμένες εδώ και μήνες, απειλούνται με κατάρρευση. Ηδη για παράδειγμα, η συμφωνία για την πώληση της γαλλικής HSBC έχει σχεδόν τιναχτεί στον αέρα, καθώς τα υψηλότερα επιτόκια βγάζουν μεγαλύτερες κεφαλαιακές ανάγκες για τον αγοραστή. Οι πιο αδύναμοι κρίκοι του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος θα κλυδωνιστούν.
Το παλιό ευρωπαϊκό δόγμα ότι διασώζω με χρήματα των φορολογουμένων τις τράπεζες που έχουν συστημικό χαρακτήρα για μια οικονομία δείχνει πλέον ξεπερασμένο.
Στην Ελλάδα που «πάθαμε» και το θέμα είναι αν τελικά «μάθαμε» κάτι από τις απανωτές τραπεζικές καταρρεύσεις της προηγούμενης δεκαετίας, το θέμα το συζητάμε ελάχιστα. Οι τράπεζές μας είναι σε ξεκάθαρα καλύτερη κατάσταση από ό,τι πριν από μερικά χρόνια, αλλά ορισμένες παιδικές ασθένειες είναι ακόμα εδώ. Τα κόκκινα δάνεια έχουν μειωθεί με εντυπωσιακό ρυθμό αλλά παραμένουν στην περιοχή του 8%-9%. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση ο μέσος όρος είναι στο 1,8%.
Η διαφορά είναι μεγάλη. Πάνω από τέσσερις φορές περισσότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν οι ελληνικές τράπεζες. Από αυτή τη θέση και με αυτή τη διαφορά από την υπόλοιπη Ευρώπη μπαίνουμε στον νέο πανευρωπαϊκό κύκλο έξαρσης των προβλημάτων στην εξυπηρέτηση των δανείων, που θεωρείται δεδομένο ότι θα προκαλέσουν οι συνεχείς αυξήσεις των επιτοκίων.
