Βάρδιες «λάστιχο», έσοδα «ψίχουλα» και εκμετάλλευση στο έπακρο με… μαφιόζικες μεθόδους από -αγνώστων στοιχείων κατά τα λοιπά- επιτήδειους, με θύματα ντελιβεράδες: ένα φαινόμενο που, όπως προκύπτει, «ευδοκιμεί» στην ανεπτυγμένη Ιταλία.
Έρευνες των αρχών στη γείτονα έβγαλαν «λαβράκια», φέροντας στο φως απίστευτες ιστορίες, όχι ακόμη όμως και τους «καρχαρίες» που λυμαίνονται την ανθρώπινη ανέχεια και ανάγκη, λειτουργώντας ως άφαντοι μεσάζοντες για απασχόληση στην gig economy, τη λεγόμενη «οικονομία της πλατφόρμας».
Δημιουργούν ψεύτικα προφίλ, με πλαστά στοιχεία, προσφέροντας πρόσβαση με το… αζημίωτο στην αγορά εργασίας, εν προκειμένω για διανομές με ποδήλατα, συνήθως «πειραγμένα».
Πρόκειται πρακτικά για ένα οιονεί σύγχρονο δουλεμπόριο, με συγκεκαλυμμένη παράνομη απασχόληση και εκμετάλλευση ανθρώπων.
Εκτιμάται ότι αφορά κυρίως μετανάστες χωρίς χαρτιά. Χωρίς άδεια διαμονής στην Ιταλία, δεν μπορούν να προληφθούν νόμιμα και στρέφονται στη «μαύρη» αγορά.
Έχουν εντοπιστεί από τις αρχές επίσης άτομα που, ενώ έχουν άδεια εργασίας, καταφεύγουν στην ίδια μέθοδο.
Ως βασική αιτία συνήθως αναφέρουν ότι δεν μιλούν ιταλικά ή αγγλικά ή ότι απλά δεν γνώριζαν ότι μπορούσαν να δημιουργήσουν νόμιμα δικό τους λογαριασμό για εργασία μέσω πλατφόρμας.
Έτερη «δεξαμενή» θυμάτων εκτιμάται ότι είναι ανήλικοι εργαζόμενοι. Είτε έτσι, είτε αλλιώς, η χρήση αυτών των ψεύτικων προφίλ για απασχόληση έχει βαρύ κόστος.
Για όσους τα κάνουν συνεπάγεται την αποδοχή όρων εκμετάλλευσης από επιτήδειους και «σκοτεινά» δίκτυα, που απομυζούν σημαντικό μέρος των εσόδων.
Πολλοί το αποκαλούν μια νέα μορφή «pizzo»: πληρωμή προστασίας δηλαδή, σαν και αυτή που επιβάλλουν εκβιαστικά οι εγκληματικές οργανώσεις της ιταλικής μαφίας, όπως η Κόζα Νόστρα.
Όχι τυχαία, και αυτές οι πληρωμές -σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν συγκεντρώσει οι αρχές- γίνονται πάντα σε μετρητά, ώστε να μην αφήνουν ίχνη.
Όμως το τίμημα μπορεί να αυξηθεί, με διάφορους τρόπους…
Στυγνή εκμετάλλευση
Στον ιταλικό Τύπο αναφέρονται εξωφρενικές περιπτώσεις, όπως αυτή ενός Πακιστανού διανομέα, που ανέφερε στις αρχές ότι δούλευε 12 με 14 ώρες κάθε μέρα, βρέξει-χιονίσει, Κυριακές και αργίες, χρησιμοποιώντας ένα τέτοιο ψεύτικο προφίλ, για να έχει εξασφαλισμένη την καθημερινή διατροφή του και στην τσέπη του μόλις 100 ευρώ το μήνα.
Όπως προκύπτει, ο… «τιμοκατάλογος» της εκμετάλλευσης ποικίλει, ανάλογα με το «πακέτο».
Μπορεί να μην περιλαμβάνει μόνο την παροχή ψεύτικου προφίλ, αλλά και εξοπλισμού: ποδηλάτου, σακιδίου και μπουφάν.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η συμφωνία προϋποθέτει την καταβολή «pizzo» ύψους μέχρι και 50% του ημερομισθίου. Στη βόρεια Ιταλία, αυτό σημαίνει έως και 70 ευρώ την ημέρα.
Όπως μάλιστα διαπίστωσαν οι αρχές, κάποιοι αναγκάστηκαν να πληρώσουν έως και 1.000 ευρώ για προμηθευτούν ποδήλατο, που έχει μετατραπεί σε ηλεκτρικό, για πιο γρήγορες διανομές και περισσότερα κέρδη.
Οι εν λόγω μετατροπές -διαπιστώθηκε- γίνονται παράνομα με τη χρήση μπαταριών που έχουν κλαπεί από σκούτερ ή άλλα ηλεκτρικά ποδήλατα.
Παρ’ όλα αυτά το κόστος για τη δαναπηρή αντικατάσταση της μπαταρίας, όπως και για πάσης φύσεως επισκευές, επιβαρύνει αποκλειστικά τον αναβάτη.
Στις συντονισμένες έρευνες που έκαναν την περασμένη εβδομάδα οι ιταλικές αρχές, εντόπισαν και κατέσχεσαν ως επικίνδυνα 22 τέτοια ποδήλατα διανομέων.
Ήταν παρόμοια μεταξύ τους.
Γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα δίκτυο εκμετάλλευσης πίσω από αυτές τις περιπτώσεις.
Φυσικά, δεν είναι οι μοναδικές.
Μόνο στο Μιλάνο, από τους έκτακτους ελέγχους που έγιναν την περασμένη εβδομάδα σε 823 διανομείς με ποδήλατα, οι 92 εξ αυτών -ήτοι το 11,2%- βρέθηκαν να εργάζονται χρησιμοποιώντας ψεύτικο λογαριασμό, που τους παρείχαν τρίτοι.
Ο ένας ήταν ανήλικος, ενώ 23 δεν είχαν άδεια παραμονής στην Ιταλία.
Από τους 92, μόλις οι 18 παραδέχθηκαν ότι εργάζονται με ψεύτικο λογαριασμό.
Δύσκολος «γρίφος»
Τα πρώτα κρούσματα του φαινομένου, αναφέρουν οι ιταλικές αρχές, εμφανίστηκαν με την «έκρηξη» των υπηρεσιών διανομής κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας COVID-19.
Πλέον δείχνει να πάρει μεγάλες διαστάσεις.
Οι περισσότερες περιπτώσεις αναφέρονται στην κεντρική και στη βόρεια Ιταλία. Υπολογίζεται ότι αφορούν έναν στους δέκα αλλοδαπούς διανομείς με ποδήλατο.
Η έρευνα αναμένεται πλέον να επεκταθεί με τη συμμετοχή των εισαγγελικών αρχών.
Ζητούμενο είναι να εντοπιστούν οι υπεύθυνοι.
Γενική πεποίθηση αποτελεί ότι δεν πρόκειται απλά για μεμονωμένες περιπτώσεις, αλλά για δίκτυα, που έχουν μπλέξει στα «δίχτυα» τους πολλούς ανθρώπους, στήνοντας μεθοδικά μια «βιομηχανία» παρανομίας και ασύστολων κερδών.
Η διαδικασία θεωρείται περίπλοκη, καθώς φαίνεται ότι η δημιουργία των ψεύτικων προφίλ περιλαμβάνει τη χρήση bots: λογισμικών που λειτουργούν με αυτοματοποιημένο τρόπο.
Κομβική θεωρείται η συνεργασία των εταιρειών διανομής μέσω εμπορικής πλατφόρμας.
Οι περισσότερες έχουν ήδη εφαρμόσει αυστηρότερους ελέγχους, διακόπτοντας τη σχέση εργασίας σε περίπτωση παρατυπιών.
Ορισμένες ωστόσο συνεχίζουν να αρνούνται την προσθήκη φωτογραφίας του ντελιβερά στην εφαρμογή που χρησιμοποιούν οι πελάτες, καθιστώντας έτσι πιο δύσκολο να διαπιστωθεί η χρήση ψεύτικου προφίλ.
Σε κάθε περίπτωση, «όσο οι πλατφόρμες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τους διανομείς ως αυτοαπασχολούμενους, ενώ δεν είναι, οι έλεγχοι δεν θα μπορέσουν ποτέ να γίνουν πλήρεις και αποτελεσματικοί», επισημαίνει στην εφημερίδα La Stampa ο Ντάβιντε Κόντου, διανομέας και συνδικαλιστικός εκπρόσωπος στην Ιταλική Ομοσπονδία Εργαζομένων στις Μεταφορές.
«Αν όλοι οι διανομείς προσλαμβάνονταν με κανονικές συμβάσεις εργασίας», σχολιάζει, «η εκμετάλλευση εργαζομένων θα εξαφανιζόταν. Ή τουλάχιστον δεν θα ήταν τόσο διαδεδομένη».
