Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (International Maritime Organization – IMO), τη Γραμματεία του οποίου μπορεί με ελληνική υποστήριξη/ψήφο να αναλάβει η Τουρκία, είναι η παγκόσμια ρυθμιστική Αρχή για τα θέματα που συνδέονται με τη ναυτιλία.
Η ελληνική στήριξη επομένως συνιστά απόφαση ιδιαίτερης βαρύτητας αφού αφορά Οργανισμό στον οποίο κρίνονται ζωτικά συμφέροντα της ελληνικής ναυτιλίας με αποφάσεις που «ακουμπάνε» και σε ευαίσθητες πτυχές του καθεστώτος θαλάσσιων περιοχών και ρυθμίσεων.
Ως εκ τούτου πρόκειται για μια τολμηρή επιλογή από ελληνικής πλευράς, επιλογή πολύ περισσότερο σημαντική, θα μπορούσε να υποστηριχθεί, από την αντίστοιχη της Τουρκίας για υποστήριξη της ελληνικής υποψηφιότητας για μια μη μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την περίοδο 2025-2026. Ενδεικτική της σημασίας που αποδίδει η Ελλάδα στη βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία.
Ο γενικός γραμματέας του ΙΜΟ εκλέγεται για θητεία τεσσάρων ετών από το 40μελές Συμβούλιο του ΙΜΟ και επικυρώνεται από τη Συνέλευση. Συμβούλιο και Συνέλευση των 175 κρατών – μελών σήμερα αποτελούν τα αποφασιστικά όργανα του ΙΜΟ.
Η Συνέλευση συνεδριάζει μία φορά ανά διετία, ενώ το Συμβούλιο έχει διετή θητεία. Η θητεία του σημερινού γενικού γραμματέα Κίτακ Λιμ, από τη Δημοκρατία της Κορέας, τερματίζεται στο τέλος του τρέχοντος έτους μετά από οκτώ έτη υπηρεσίας (ανέλαβε το 2016).
Η πραγματική εξουσία
Οσοι έχουν ασχοληθεί με διεθνείς οργανισμούς γνωρίζουν πολύ καλά ότι, ανεξάρτητα από τις τυπικές προδιαγραφές, σε τέτοιες δομές πολυπρόσωπων οργάνων συμμετοχής κρατών – μελών ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού είναι τελικά και de facto το πλέον σημαντικό, το κυρίαρχο όργανο, το αφεντικό του Οργανισμού.
Αυτό συμβαίνει από τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ μέχρι την Ευρωπαϊκή Ενωση, όπου λ.χ. ο απρόσωπος γραμματέας του Συμβουλίου Υπουργών κοντρολάρει ουσιαστικά τη λειτουργία του Συμβουλίου, την ατζέντα του, τον τρόπο διεξαγωγής των εργασιών. Είναι η πραγματική εξουσία πίσω από την πρόσοψη της πολιτικής εξουσίας (εκτός βέβαια εάν σκοντάψει πάνω σε υπουργό – πρόεδρο του Συμβουλίου τύπου Θ. Πάγκαλου, ας πούμε, και τον… στείλει στον διάβολο. Εχει συμβεί).
Και στον ΙΜΟ ο γενικός γραμματέας, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την εκτέλεση των αποφάσεων του Συμβουλίου αλλά και την προετοιμασία των εν λόγω αποφάσεων μαζί με τις εξειδικευμένες επιτροπές, είναι ο πραγματικός και σταθερός ηγέτης του Οργανισμού. Επομένως, εάν η Τουρκία με την υποστήριξη της Ελλάδας εκλέξει τον υποψήφιό της, δεν θα αναλάβει απλώς μια διακοσμητική, γραφειοκρατική θέση αλλά μια θέση με ουσία, περιεχόμενο και ισχύ τελικά στα ναυτιλιακά θέματα.
Κεντρική αποστολή η προστασία της διεθνούς ναυτιλίας
Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι ο ΙΜΟ, που ιδρύθηκε το 1948 και άρχισε να λειτουργεί το 1959 ως εξειδικευμένος οργανισμός (specialized agency) του ΟΗΕ, είναι, όπως προαναφέραμε, το κύριο διεθνές κανονιστικό όργανο (έδρα Λονδίνο) με κεντρική αποστολή την ασφάλεια και προστασία της διεθνούς ναυτιλίας, την πρόληψη της προερχόμενης από τα πλοία ρύπανσης, τη διευκόλυνση της διεθνούς θαλάσσιας κυκλοφορίας με το εμβληματικό σύνθημα «ασφαλής, προστατευόμενη και αποτελεσματική ναυτιλία σε καθαρούς ωκεανούς».
Στο πλαίσιο αυτό ο ΙΜΟ θέτει τους δεσμευτικούς κανόνες δημιουργώντας ένα ρυθμιστικό καθεστώς για τη ναυτιλία αποδεκτό και εφαρμόσιμο σε παγκόσμια κλίμακα, περιλαμβανομένων και προδιαγραφών ναυπήγησης πλοίων, προκειμένου να εξυπηρετούνται οι ευρύτεροι στόχοι του ΙΜΟ (προστασία θαλάσσιου περιβάλλοντος κ.λπ.). Οπως είναι φυσικό, λόγω του μεγέθους της ελληνικής ναυτιλίας η Ελλάδα είναι ένα εξαιρετικά δραστήριο κράτος – μέλος του ΙΜΟ.
*Ο καθηγητής Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος ΥΠΕΞ, μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ και Research Associate LSE. Από τις εκδόσεις Παπαζήση κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του «Ελλάδα: Ορίζοντας 2030. Οι Προκλήσεις Τουρκίας και Ευρώπης»
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ «ΤΑ ΝΕΑ»
