Τις εκτάσεις των ανοιχτών ορυχείων λιγνίτη στη Δυτική Μακεδονία και την υψομετρική τους διαφορά σχεδιάζει να εκμεταλλευθεί η ΔΕΗ προκειμένου να δημιουργήσει μονάδες αντλησιοταμίευσης για αποθήκευση ενέργειας. Με την εγκατάλειψη των εξορύξεων λιγνίτη -σταδιακά έως το 2028 βάσει του προγράμματος απολιγνιτοποίησης- δημιουργούνται τεχνητές λίμνες, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για την εγκατάσταση μονάδων αποθήκευσης με την ώριμη τεχνολογία της άντλησης νερού.
Τις δυνατότητες αυτές διερευνούν η ΔΕΗ, μαζί με την αντίστοιχη κρατική εταιρεία της Πολωνίας PGE, οι οποίες συμμετέχουν στο ερευνητικό πρόγραμμα «ATLANTIS».
Τις μελέτες έχουν αναλάβει τρία κορυφαία ευρωπαϊκά ιδρύματα, το Ερευνητικό Κέντρο Γεωεπιστημών της Γερμανίας (GeoForschungsZentrum), το Κεντρικό Μεταλλευτικό Ινστιτούτο της Πολωνίας (Glowny Instytut Gornictwa), το Πολυτεχνείο του Βερολίνου (Technische Universität Berlin) και το ελληνικό Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ).
Οι μελετητές έχουν ξεκινήσει ήδη, εδώ και έναν χρόνο, να συλλέγουν στοιχεία και να αξιολογούν τις τεχνικές δυνατότητες και την οικονομική σκοπιμότητα της μετατροπής των ανοιχτών ανθρακωρυχείων σε υβριδικά συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, με εφαρμογή τεχνολογιών αντλησιοταμίευσης, χρησιμοποιώντας την περίσσεια ενέργειας από το δίκτυο, αλλά και από σταθμούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) που στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, ήδη δρομολογεί η ΔΕΗ. 
Ξεκίνησαν οι μελέτες στα ανοιχτά λιγνιτορυχεία
Την πρόθεση της επιχείρησης άλλωστε, να επενδύσει στην αντλησιοταμίευση είχε εκφράσει από το 2020 ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Ιωάννης Κοπανάκης, μιλώντας σε ενεργειακό συνέδριο για την πράσινη «στροφή» της επιχείρησης, με επίκεντρο την απολιγνιτοποίηση.
Όπως είχε επισημάνει, στον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας η ΔΕΗ σχεδιάζει, εκτός από συστήματα μπαταριών, τη δημιουργία μονάδων αντλησιοταμίευσης με αξιοποίηση της μορφολογίας που έχει προκύψει στα εξαντλημένα λιγνιτικά πεδία, όπου είναι εύκολο να δημιουργηθούν ταμιευτήρες για μικρά έργα.
Έτσι, οι επιστήμονες του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), με επικεφαλής τον διευθυντή Ερευνών Δρ. Νικόλαο Κούκουζα, ξεκίνησαν τις μελέτες σε πρώτη φάση στα ανοιχτά λιγνιτορυχεία της Καρδιάς, ενώ αργότερα θα επεκταθούν και στα πεδία του Αμύνταιου.
Στόχος τους είναι, μεταξύ άλλων, να τεκμηριώσουν την καταλληλότητα της χωροθέτησης των τεχνητών λιμνών (π.χ. ως προς την υψομετρική τους διαφορά) αλλά και της ποιότητας των υδάτων ώστε να μην δημιουργούνται προβλήματα στους μηχανισμούς άντλησης που θα πρέπει να τοποθετηθούν για τη λειτουργία των έργων.
Στην Καρδιά, τα ορυχεία ακόμη δεν έχουν πληρωθεί με νερό. Ωστόσο, μια εικόνα από το μέλλον, δίνει η περιοχή του Αμύνταιου, όπου ήδη έχει μετατραπεί σε λίμνη μεγάλο τμήμα του λιγνιτικού πεδίου, το οποίο παραμένει κλειστό από το 2017 οπότε είχε σημειωθεί η μεγάλη κατολίσθηση.
Όσο λειτουργούσαν τα ορυχεία στην περιοχή και οι εκσκαφές βάθαιναν, χρησιμοποιούνταν αντλητικά συστήματα για να απομακρύνονται τα υπόγεια ύδατα. Ωστόσο, τώρα που η άντληση σταμάτησε στο ορυχείο του Αμύνταιου, το νερό βγαίνει στην επιφάνεια δημιουργώντας μια λίμνη η οποία έχει ξεπεράσει σε βάθος τα 60 μέτρα και υπολογίζεται ότι θα υπερδιπλασιαστεί.
Μια από τις εργασίες των μελετητών είναι να εξακριβώσουν τις πιέσεις και τις ανισορροπίες που ενδέχεται να επέλθουν στα ορυχεία, όταν θα πληρωθούν με νερό, ώστε να εξεταστεί εάν υπάρχει κίνδυνος κατολισθήσεων κλπ. Σε κάθε περίπτωση, το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «ATLANTIS», προϋπολογισμού 2,7 εκατ. ευρώ, θα ολοκληρωθεί τον Ιούλιο του 2024, οπότε και θα ληφθεί και η επενδυτική απόφαση από τη ΔΕΗ.
Πάντως, η πράσινη μετάβαση ανοίγει το επενδυτικό τοπίο στον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας. Ήδη η δυναμικότητα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας έχει ξεπεράσει τα 10 GW και σχεδόν θα τριπλασιαστεί έως το 2030 ώστε να καλύψει το 80% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, δημιουργώντας ανάγκες για μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας 7 – 8 GW.
Πηγή: ΟΤ
